Rafstaðlaráð (RST) er fagstaðlaráð á vegum Staðlaráðs Íslands. RST var stofnað 7. júní 1994 og voru stofnaðilar 16 talsins. Áður starfaði Fagstjórn í raftækni um fjögurra ára skeið á vegum Staðlaráðs.
Rafstaðlaráð (RST) var stofnað til að skapa breiðan grundvöll fyrir samvinnu um rafstöðlun meðal hagsmunaaðila hér á landi svo og til að taka þátt í rafstöðlun á alþjóðavettvangi. RST eru opin samtök fyrir innlenda hagsmunaaðila og alla þá sem vilja fylgjast með og hafa áhrif á gerð staðla. Aðild að RST veitir aðgang að nýjustu upplýsingum um þróun alþjóðlegrar stöðlunar. Aðilar RST geta haft áhrif á gerð staðla á evrópskum vettvangi og frumkvæði að gerð séríslenskra staðla auk handbóka og annars kynningarefnis á íslensku.
RST tekur þátt í alþjóðastöðlun á sviði raftækni og fjallar um tæknileg málefni sem heyra undir evrópsku rafstaðlasamtökin CENELEC og Alþjóða raftækniráðið IEC. RST leitast við að kynna fyrir aðilum sínum og öðrum þeim sem málið varðar, það stöðlunarstarf sem fram fer á vegum CENELEC og IEC og að gæta íslenskra hagsmuna á þeim vettvangi. RST hefur auk þess frumkvæði að nýjum verkefnum á staðlasviði hér innanlands.
Aðildargjöld Rafstaðlaráðs standa undir mestum hluta rekstrarkostnaðar þess, en einnig koma til tekjur af útgáfu handbóka og útgáfu séríslenskra staðla á raftæknisviði. Rafstaðlaráð lítur eftir hagsmunum íslenskra fyrirtækja og almennings á sviði raftækni, gefur út handbækur og stendur fyrir þýðingu mikilvægra staðla. Með aðild gefst félögum tækifæri til að fylgjast með rafstöðlun, fá þar möguleika á að starfa að staðlamálum á Evrópuvettvangi og um leið að efla starfsemi Rafstaðlaráðs. Með samstarfi við aðrar þjóðir á vettvangi rafstöðlunar hefur RST, undir merkjum Staðlaráðs, náð að koma fram sem marktækt afl í heimi stöðlunar í Evrópu.
RST hefur, auk þýðingar staðla og útgáfu handbóka, meðal annars beitt sér fyrir gerð sérstakra þjóðarviðauka, þegar þær aðstæður skapast að þörf er á að gera sérkröfur í rafstöðlum fyrir Ísland. Slík þörf getur skapast vegna óblíðra náttúruafla svo sem ísingar, jarðskjálfta eða vinds. Við hvetjum alla þá sem hagsmuni og/eða áhuga hafa á rafstöðlun til að gerast aðilar að Rafstaðlaráði. Með aðild að Rafstaðlaráði er viðkomandi jafnframt orðinn aðili að Staðlaráði Íslands sem tryggir honum aðgang að upplýsingum um stöðlun á öðrum fagsviðum.
Rafstaðlaráð notar skammstöfunina RST, sem auk tilvísunar í nafnið, er valin með hliðsjón af því að þessir bókstafir voru lengi notaðir fyrir heiti fasanna í þrífasa rafkerfum, þar til núgildandi staðall um það efni tók gildi.
Stjórn Rafstaðlaráðs skipa:
Emil Sigursveinsson, Verkís, formaður
Einar Falur Zogea Sigurðsson, Landsnet
Eyþór Helgi Úlfarsson, RARIK
Andri Reyr Haraldsson, Rafiðnaðarsamband
Ingi B. Ingason, Míla
Kjörnir skoðunarmenn reikninga:
Einar Haukur Reynis
Kjartan Gíslason
Ritari RST er Guðmundur Valsson hjá Staðlaráði Íslands.
Rafstaðlaráð heldur tvo almenna fundi árlega. Aðalfundur er haldinn í febrúar/mars og haustfundur í október/nóvember. Aðilar Rafstaðlaráðs skiptast á að halda haustfund og gefst í leiðinni tækifæri til kynningar á starfsemi sinni.
Efla verkfræðistofa
Elkem Ísland
Gagnaveita Reykjavíkur ehf.
Húsnæðis- og mannvirkjastofnun
HS Orka
HS Veitur
Landsnet
Landspítalinn - háskólasjúkrahús
Landsvirkjun
Lota
Mannvit verkfræðistofa
Marel
Míla ehf.
Netorka hf.
Neytendasamtökin
Norðurorka
Orka náttúrunnar
Orkufjarskipti hf.
Orkusalan
Orkuveita Reykjavíkur
Orkuvirki ehf.
Rafiðnaðarsambandið
Rafmennt
RARIK
SART - Samtök rafverktaka
Síminn
Verkfræðingafélag Íslands
Verkhönnun
Verkís
Í starfsreglum Rafstaðlaráðs segir meðal annars: "Óski opinber aðili, samtök tengd raftækni, fyrirtæki eða annar hagsmunaaðili, eftir að eiga aðild að Rafstaðlaráði skal hann leggja fram skriflega ósk þar að lútandi til stjórnar þess. Stjórnin tekur afstöðu til umsóknarinnar innan tveggja mánaða.
Tækninefnd um staðal fyrir raf- og fjarskiptalagnir fyrir íbúðir ÍST-150
Endurskoðun ÍST 150 Raf- og fjarskiptalagnir fyrir íbúðarhúsnæði stendur yfir. Vinnuhópur mun gera tillögur að endurskoðun á árinu og leggja fyrir tækninefnd. Samið var við Staðlaráð um rafrænan aðgang að staðlinum fyrir alla meðlimi í SART.
Tækninefnd um innviði og tengistaði rafbíla TN-ITR
Tækninefndin er vettvangur til samræmingar og stöðlunar vegna rafbílavæðingar á Íslandi sem hefur það hlutverk að:
ÍST HB 200
Rafstaðlaráð stóð fyrir útgáfuverkefninu ÍST 200 ný útgáfa, þar sem gefin er út þýðing staðlaráðarinnar ÍST HD 60364 í handbókinni ÍST HB 200. Gefin var út handbókin ÍST HB 200:2020 sem er fyrst í röð árlegra handbóka. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (áður Mannvirkjastofnun) gerði RST kleift að ráðast í verkefnið með myndarlegum styrk. Afhending fyrirframsölu til SART er hafin og almenn kynning og sala að hefjast. Verkefninu stýrir stýrihópurinn RST-SH-200 sem skipaður er Emil Sigursveinssyni frá RST, Jóhanni Ólafssyni frá HMS, Guðmundi Valssyni, ritara RST. Fulltrúi notenda er Ófeigur Sigurðsson. Stefnt er að því að stofna og virkja tvo vinnuhópa um orðalista og tæknilega yfirferð þýðinga til að styðja við viðhald útgáfunnar.
Þróunarverkefni framkvæmdaráðs - Vinnustofur
Rafstaðlaráð vinnur að undirbúningi tveggja vinnustofa:
Vinnustofa – VS Snjallborg og staðlar. Stofnaður var undirbúningshópur sem í eru Kristinn Jón Ólafsson frá Reykjavíkurborg, Friðþjófur Bergmann Reykjavíkurborg og Hendrik Tómasson frá Veitum, hefur boðað fund 7. maí nk. Hugmyndin kviknaði í kjölfar umræðu eftir haustfund Rafstaðlaráðs 2019. Hópurinn mun skilgreina umfang vinnustofunnar og helstu spurningar sem leita á svara við.
Vinnustofa – VS Landtengingar skipa. Stofnaður var undirbúningshópur sem samanstendur af Kolbrúnu Reinholdsdóttur frá Eflu, Gunnari Tryggvasyni frá Faxaflóahöfnum, Fríðu Rakel Linnet frá Veitum og Guðgeiri Guðmundssyni frá Rarik.
Tilgangur Rafstaðlaráðs með því að hefja þessa vinnu er að stuðla að stöðlun á þessum sviðum til að draga saman þekkingu og samræma það sem tímabært er að samræma og leggja þannig drög að ákjósanlegri uppbyggingu á sviðinu en ella.
Þýðingarverkefni
Unnið er að skilgreiningum þýðingarverkefna í samstarfi við Rafmennt.Tækninefnd um raflagnir bygginga NTC64
Tilgangur nefndarinnar er að fara yfir allar tillögur að breytingu á staðli um raflagnir bygginga, (e. Low voltage electrical installations - HD/IEC 60364 staðlaröðina). Nefndin heldur fundi eftir þörfum. Hún hefur ekki markaðan starfstíma og er opin öllum áhugasömum.
Jóhann Ólafsson hjá HMS, sem situr í nefndinni, hefur tekið þátt í starfi nefndarinnar TC 64 á vettvangi IEC.
Á alþjóðavettvangi er hlutverk RST í rafstöðlun að fjalla um mál sem heyra undir evrópska rafstaðlaráðið CENELEC og alþjóðaraftækniráðið IEC. Ritari sinnir samskiptum vegna tækniráðsfunda CENLEC BT en þeir eru greiddir af Staðlaráði. Ritari mætir á þrjá fundi árlega og milli funda hafa Norrænu fulltrúarnir í CLC BT átt veffundi og safnað upplýsingum um stuðningsskjöl sem þeir hafa unnið og gætu gagnast öðru. Rafstaðlaráð mun áfram fylgjast með framþróun á þessu sviði en virkni hefur ekki verið mikil.
1. gr.
Fagstaðlaráðið starfar í umboði stjórnar Staðlaráðs Íslands í samræmi við starfsreglur þess um fagstaðlaráð.
Að öðru leyti en þessar reglur kveða á um gilda starfsreglur Staðlaráðs og lög um staðla og Staðlaráð Íslands, nr. 36/2003 með síðari breytingum.
2. gr.
Hlutverk og verksvið fagstaðlaráða
Fagstaðlaráð er vettvangur stöðlunar á tilteknu fagsviði.
Byggingarstaðlaráð (BSTR) er vettvangur stöðlunar á sviði bygginga og mannvirkjagerðar. Til byggingariðnaðar telst öll starfsemi sem fellur undir byggingarlög. Þar má telja undirbúning, hönnun, útboð, verksamninga og framkvæmdir við byggingarmannvirki, viðhald þeirra og rekstur svo og allt sem varðar byggingarefni og þjónustukerfi bygginga. Til mannvirkjagerðar telst meðal annars gerð samgöngu- og orkumannvirkja.
Fagstaðlaráð í fiskimálum (FIF) er vettvangur stöðlunar á sviði sjávarútvegs, fiskveiða, fiskvinnslu og fiskeldis.
Fagstaðlaráð í upplýsingatækni (FUT) er vettvangur stöðlunar á sviði upplýsingatækni.
Rafstaðlaráð (RST) er vettvangur stöðlunar á sviði raftækni.
Hlutverk ráðs eru:
• gerð árlegrar starfs- og fjárhagsáætlunar,
• samræming og frumkvæði í stöðlunarvinnu og öðrum verkefnum á fagsviðinu,
• umsjón stöðlunarvinnu á fagsviðinu,
• þátttaka í innlendu og erlendu samstarfi á fagsviði sínu,
• umfjöllun um verkefna- og staðlatillögur á fagsviði sínu sem berast frá staðlasamtökum sem Staðlaráð á aðild að.
3. gr.
Fjármál
Tekjur ráðsins eru aðildargjöld þess og fjármagnstekjur, auk annarra tekna og styrkja vegna verkefna. Jafnframt fær það hlutdeild í tekjum af sölu staðla samkvæmt samningi milli Staðlaráðs og fagstaðlaráðanna. Þessar tekjur skal ekki nýta í annað en verkefni á vegum ráðsins.
Fjárhagur ráðsins er aðskilinn fjárhag Staðlaráðs og er því óheimilt að skuldbinda Staðlaráð eða stjórn þess fjárhagslega.
Sjóðir ráðsins verða á sérgreindum reikningi í vörslu Staðlaráðs sem sér um alla greiðslu og innheimtu reikninga fyrir hönd ráðsins svo og bókhald þess. Reikningar skulu samþykktir af formanni stjórnar eða ritara fagstaðlaráðsins og staða verkefna skal ætíð vera aðgengileg og rekstur þeirra gagnsær.
Stjórn ráðsins ráðstafar þeim ómörkuðu fjármunum, sem því kunna að leggjast til, í samræmi við rekstrar- og verkáætlanir ráðsins, eins og þær eru hverju sinni.
Stjórn ráðsins er ábyrg gagnvart fjárveitingaraðila varðandi ráðstöfun markaðra fjármuna, sem veittir kunna að verða til þess.
Tveir félagslegir skoðunarmenn reikninga ráðsins skulu kjörnir til tveggja ára úr röðum fulltrúaráðsins á aðalfundi.
4. gr.
Aðild að fagstaðlaráði
Rétt til þátttöku í fagstaðlaráðinu hafa aðilar að Staðlaráði Íslands. Sækja skal skriflega um aðild að ráðinu.
Óski aðili eftir þátttöku í fleiri en einu fagstaðlaráði, skulu aðildargjöld hans skiptast jafnt á milli ráðanna. Hlutfall aðildargjalda hefur ekki áhrif á atkvæðavægi þátttakenda.
Tilkynning um breytingu á þátttöku í fagstaðlaráðinu skal vera skrifleg og berast stjórn þess og Staðlaráði fyrir aðalfund ráðsins.
Úrsögn úr ráðinu skal vera skrifleg og miðast við áramót.
5. gr.
Fulltrúaráð
Þeir sem hafa fengið aðild að fagstaðlaráðinu skulu skipa einn fulltrúa hver til setu í því og einn til vara.
Fulltrúar að ráðinu skulu ábyrgir fyrir því að umbjóðendum þeirra sé ávallt kunnugt um ákvarðanir ráðsins og skulu, eftir því sem við á, leita eftir afstöðu þeirra til mála sem þar eru á dagskrá hverju sinni.
Starfsemi ráðsins fer fram á fundum þess sbr. 6. gr., á vegum stjórnar sbr. 8. gr., innan nefnda sem ráðið skipar og meðal fulltrúa sem starfa á þess vegum í alþjóðlegum nefndum.
6. gr.
Fundir og starfshættir fulltrúaráðs
Halda skal fulltrúaráðsfundi í fagstaðlaráði svo oft sem ástæða þykir, þó eigi sjaldnar en tvisvar á ári. Jafnframt ber að boða til fundar innan tveggja vikna ef 1/5 hluti fulltrúa óskar þess skriflega.
Fulltrúar í ráðinu eiga einir rétt til fundarsetu, en heimilt er að veita öðrum áheyrnarsæti að fengnu samþykki stjórnar.
Á fundum ráðsins er mótuð stefna þess í einstökum verkefnum og á einstökum verkefnasviðum. Jafnframt tekur fagstaðlaráðið afstöðu til tillagna um upphaf eða lok verkefna, staðfestir rekstrar- og verkáætlanir, fylgist með framvindu verkefna og setur stjórn þau fyrirmæli, sem þurfa þykir. Enn fremur verða á fundum ráðsins tekin til umfjöllunar þau önnur málefni, sem stjórn kýs að leggja fyrir, eða einstakir fulltrúar bera upp með hæfilegum fyrirvara.
Formaður kallar fulltrúaráð saman til funda og skipar fundarstjóra.
Fundarboð skulu send út með sannanlegum hætti eigi síðar en 10 dögum fyrir boðaðan fundardag. Í fundarboði skal koma fram dagskrá fundar. Með fundarboði skulu, hverju sinni, fylgja þau gögn, sem fyrir fundinn verða lögð, vegna þeirra mála, sem eru á dagskrá. Heimilt er þó að leggja fram á fundi gögn til kynningar máli, sem ekki er á dagskrá, eða gögn varðandi mál, sem ekki kemur til afgreiðslu á fundinum.
Fundur telst ályktunarfær, hafi verið rétt til hans boðað.
Fundargerð skal send fulltrúum í ráðinu innan tveggja vikna frá fundardegi. Komi engar athugasemdir fram innan tveggja vikna frá útsendingu fundargerðar, skoðast hún samþykkt.
Stjórn og tækninefndir boða til kynninga, námskeiða og ráðstefna á vegum ráðsins, eftir því, sem tilefni gefst til, í samráði við skrifstofu Staðlaráðs.
7. gr.
Stjórn fagstaðlaráðsins
Fulltrúar að fagstaðlaráðinu kjósa á aðalfundi þess formann og 4 aðra fulltrúa og eftir atvikum tvo varamenn úr röðum fulltrúa að fagstaðlaráðinu. Kosið er til tveggja ára í senn. Stjórn skiptir sjálf með sér verkum og fer með málefni fagstaðlaráðsins milli funda þess. Hún fundar svo oft sem þurfa þykir. Formaður boðar fundi stjórnar. Í forföllum aðalmanns skal draga um hvor varamaðurinn tekur sæti aðalmanns og fer með atkvæði á þeim fundi.
8. gr.
Fundir og starfshættir stjórnar
Ritari fagstaðlaráðsins situr stjórnarfundi, hefur málfrelsi og tillögurétt, er fulltrúum stjórnar til aðstoðar og sinnir þeim verkefnum, sem honum eru falin sbr. reglur um þátttöku í staðlastarfi.
Stjórn felur formanni og ritara umboð til þess að fara með málefni þess á milli funda
Fundarboð stjórnar skulu hafa borist eigi síðar en 2 dögum fyrir boðaðan fundardag. Í fundarboði skal koma fram dagskrá fundarins og öll nauðsynleg gögn til að afgreiða mál á dagskránni, auk tillagna um afgreiðslu mála ef við verður komið. Heimilt er að leggja fram á fundi gögn til kynningar á máli, sem ekki er á dagskrá, eða gögn varðandi mál sem ekki koma til afgreiðslu á fundinum.
Komi fram ósk um að sérstakt málefni verði tekið fyrir á fundi er beiðni þess efnis send til formanns. Með erindinu skulu fylgja öll gögn sem varða afgreiðslu málsins.
Fundur er ályktunarbær ef meirihluti stjórnar er mættur. Einfaldan meirihluta fundarmanna þarf til ákvarðanatöku.
9. gr.
Aðalfundur
Aðalfundur fagstaðlaráðsins skal haldinn á fyrri hluta árs, í tæka tíð fyrir aðalfund Staðlaráðs. Hver fulltrúi í ráðinu hefur eitt atkvæði á aðalfundi. Þessi mál skulu tekin fyrir á aðalfundi:
a) Tilnefningar í fulltrúaráð
b) Skýrsla formanns fyrir liðið starfsár
c) Skýrslur starfshópa
d) Staða verkefna
e) Reikningar ráðsins
f) Starfs- og fjárhagsáætlun yfirstandandi árs, þ.m.t. ráðstöfun aðildargjalda og annarra fjármuna sem ráðinu kunna að leggjast til
g) Breytingar á starfsreglum
h) Kosning stjórnar
i) Kosning félagslegra skoðunarmanna reikninga
j) Önnur mál
Starfsár ráðsins er almanaksárið.
10. gr.
Rekstur
Rekstur ráðsins er hluti af faglegum og fjárhagslegum rekstri Staðlaráðs. Framkvæmdastjóri Staðlaráðs ræður, í samráði við formann fagstaðlaráðsins ritara til að sinna faglegum verkefnum fyrir ráðið og ber hann ábyrgð á störfum sínum gagnvart stjórn ráðsins.
Stjórn ber ábyrgð á daglegum rekstri ráðsins og framkvæmd þeirra verkefna, sem undir það falla.
Ritari ráðsins annast daglegan rekstur þess í umboði stjórnar.
11. gr.
Skipan tækninefnda
Stjórn ráðsins skipar tækninefndir skv. reglum um þátttöku í staðlastarfi og setur þeim umboð. Stjórn Staðlaráðs staðfestir skipan tækninefnda og umboð þeirra sbr. ákvæði í Starfsreglum Staðlaráðs. Tækninefnd og vinnuhópum ber að fylgja þeim fjárhagsramma sem þeim er settur og er óheimilt skuldbinda fagstaðlaráð, Staðlaráð eða stjórn þess fjárhagslega nema skv. umboði.
Tækninefndir geta skv. reglum um þátttöku í staðlastarfi skipað vinnuhópa til að vinna einstök og afmörkuð verkefni sem tilheyra stöðlunarvinnu.
12. gr.
Túlkun staðla
Komi fram ósk um formlega túlkun einstaks ákvæðis gildandi íslensks staðals, skal ætíð leitað til formanns þeirrar nefndar, sem um málið fjallaði, og hann inntur eftir afstöðu hennar til ákvæðisins. Að henni fenginni gefur stjórn umsögn. Jafnframt ákveður stjórn, hvort ástæða sé til þess að meðhöndla túlkunina sem stöðlunarverkefni.
Ef ágreiningur er um túlkun ráðsins varðandi staðla skal vísa honum til stjórnar Staðlaráðs til úrlausnar.
13. gr.
Atkvæðagreiðsla
Við afgreiðslu mála á fundum fagstaðlaráðsins og stjórnar skal leitað eftir samstöðu og kappkostað að afgreiða mál samhljóða.
Komi til atkvæðagreiðslu um almenn málefni ræður einfaldur meirihluti atkvæða.
14. gr.
Ágreiningur
Komi til ágreinings um túlkun þessara reglna skal málinu vísað til stjórnar Staðlaráðs til úrskurðar.
15. gr.
Gildistaka
Reglur þessar öðlast gildi að fenginni staðfestingu aðalfundar Staðlaráðs Íslands. Þeim verður aðeins breytt hafi breyting verið samþykkt á aðalfundi fagstaðlaráðsins og staðfest á aðalfundi Staðlaráðs. Sama gildir um ákvörðun um slit ráðsins og ráðstöfun fjármuna komi til slita á því.
Þannig samþykkt á aðalfundi Staðlaráðs Íslands 28. maí 2020.
ÍST HB 211:2021 Handbók um spennujöfnun raflagna í iðnaði
HB 200 6 kafli Viðauki E1 - Prófunarskýrsla veitu (nýjar eða breyttar veitur)
HB 200 6 kafli Viðauki E2 - Prófunarskýrsla veitu (veitur í rekstri)
HB 200 6 kafli Viðauki F1 - Skýrsluform fyrir skoðun á raflögnum
HB 200 6 kafli Viðauki F2 - Skjalaform fyrir neysluveitur í rekstri
HB 200 6 kafli Viðauki G - Rásaupplýsingar og niðurstöður prófana