Á sjöunda allsherjarþingi Umhverfisstofnunar Sameinuðu þjóðanna, UNEA-7, var stigið mikilvægt skref í átt að gagnadrifinni og markvissri umhverfisstefnumótun á heimsvísu. Alþjóðastaðlasamtökin ISO kynnti þar nýtt og gagnvirkt verkfæri sem sameinar yfir þúsund umhverfis- og sjálfbærnistengda staðla á einum aðgengilegum vettvangi. Með þessu vefviðmóti, sem þróað var í samvinnu ISO og Standards Australia, er opnuð leið að áður óséðu gagnsæi; notendur geta nú leitað, flokkað og borið saman staðla á sviðum sem ná allt frá mengunarvöktun og loftslagsstjórnun til náttúruverndar, sjálfbærni vara og ábyrgri tækniþróun, þar á meðal gervigreindar.
Í heimi þar sem áreiðanleg gögn eru líklega verðmætasta auðlind okkar er þetta framtak tímabært og nauðsynlegt. Umhverfissamfélagið hefur lengi kallað eftir samræmdum upplýsingum sem styðja ríkisvald, atvinnulíf og borgaraleg samtök í ákvarðanatöku. Nýja viðmótið svarar þessari þörf af festu og sýnir hvernig staðlarnir mynda sameiginlegt tungumál þar sem gagnasöfnun, mælingar og samanburður verða öðru fremur skilvirk og trygg. Þar með er lagður traustari grundvöllur fyrir stefnumótun sem byggir á staðreyndum og samræmdum aðferðum, óháð landamærum eða geirum.
UNEA-7 er vettvangur þar sem alþjóðasamfélagið mótar sameiginlega sýn um framtíð jarðar. Að ISO velji einmitt þennan fund til að kynna nýja umhverfisgagnatorgið er táknrænt: við stöndum frammi fyrir loftslags- og náttúruvá sem krefst nákvæmni, aga og gagnsæis. Viljum við ná raunverulegum árangri þurfa skuldbindingar ríkja og fyrirtækja að styðjast við traustar mælingar og alþjóðlega samræmd vinnubrögð. Staðlarnir verða þannig brú milli viljayfirlýsinga og framkvæmda.
Fyrir Ísland felst í þessu tækifæri til að treysta enn frekar alþjóðlega samvinnu á sviði umhverfismála. Þjóð sem byggir afkomu sína á heilbrigðu vistkerfi og ábyrgri auðlindanýtingu á meðal annars mikið að vinna með því að samræma innlend vinnubrögð við alþjóðleg viðmið. Nýja verkfærið gerir stjórnvöldum, vísindasamfélaginu og atvinnulífinu kleift að finna réttu staðlana hraðar, tengja þá við eigið regluverk og nota í áætlanagerð og vöktun. Þar með eykst líkindin á því að ákvarðanir byggi á traustum, sambærilegum og gagnprófuðum upplýsingum.
Staðlaráð Íslands fagnar þessari þróun. Hún speglar þá sýn að staðlar eru ekki aðeins tæknileg skjöl, heldur skýrar leiðarlýsingar sem gera samfélögum kleift að taka upplýstar og ábyrgðarfullar ákvarðanir. Með nýju viðmóti ISO er stigið stórt skref í átt til heims þar sem gögn, aðferðir og gæði vinna saman að því að skapa betri framtíð — þar sem orð og áform verða að verki sem skilar raunverulegum árangri fyrir náttúruna og komandi kynslóðir.
