Ný alþjóðleg viðmið til eflingar á kynjajafnrétti: ISO 53800

Kynjajafnrétti er grundvallarþáttur í mannréttindum og sjálfbærri þróun. Á heimsvísu hefur kynjajafnréttisbaráttan skilað miklum árangri á undanförnum áratugum, en staðreyndin er sú að enn ríkir djúpstæður ójöfnuðir á milli kynja. Þessi ójöfnuður birtist í launamun, ójafnri þátttöku á vinnumarkaði, skorti á leiðtogahlutverkum kvenna og ofbeldi gegn konum og stúlkum. Það er ljóst að kynjajafnrétti er ekki einungis mikilvægt vegna þess að það er réttlætismál – það er einnig ómissandi fyrir efnahagslega framþróun, félagslega samheldni og sjálfbæran vöxt.

Alþjóðastaðlasamtökin (ISO) hafa nú tekið stórt skref í átt að því að bregðast við þessum áskorunum með útgáfu nýs staðals, ISO 53800, sem veitir skipulagsheildum aðferðir og tæki til að stuðla að kynjajafnrétti og valdeflingu kvenna. Með staðlinum er markmiðið að hjálpa fyrirtækjum, stofnunum og öðrum skipulagsheildum að skapa menningu sem byggir á jafnrétti, þar sem allar raddir fá að heyrast og allir njóta sömu tækifæra til að vaxa og þroskast.

Hvað er ISO 53800?

ISO 53800 er leiðbeiningastaðall sem var sérstaklega þróaður til að styðja við kynjajafnrétti innan allra tegunda skipulagsheilda, stórra sem smárra. Staðallinn leggur til ítarlegar aðferðir sem hjálpa skipulagsheildum að:

• Greina og taka á þeim þáttum sem stuðla að ójöfnuði.

• Þróa stefnu og innleiða aðgerðaáætlun fyrir aukið jafnrétti.

• Notast við verkfæri og besta starfsvenju til að innleiða jafnrétti sem hluta af heildarstefnu skipulagsheildar.

Fyrir hverja er staðallinn?

ISO 53800 er hannaður fyrir bæði opinberar og einkareknar stofnanir, fyrirtæki, sveitarfélög og aðrar tegundir skipulagsheilda. Staðallinn hentar jafnt þeim sem eru aðeins að stíga sín fyrstu skref í jafnréttismálum sem og þeim sem þegar hafa náð góðum árangri en vilja bæta sig enn frekar. Mikilvægt er að jafnrétti verði hluti af daglegum rekstri og ákvarðanatökuferli, óháð því á hvaða stigi skipulagsheildin er.

Af hverju er þetta mikilvægt?

Þrátt fyrir að mikilvæg skref hafi verið tekin í átt að jafnrétti er enn langt í land. Hér eru nokkrar lykilstaðreyndir sem undirstrika hversu brýnt málið er:

• Aðeins helmingur kvenna á heimsvísu tekur þátt á vinnumarkaði, samanborið við 90% karla.

• Konur fá að meðaltali einungis 77% af þeim launum sem karlar fá fyrir sömu störf.

• Í flestum löndum eru konur enn í miklum minnihluta í stjórnunarstöðum og á vettvangi stjórnmála.

Í ljósi þessara áskorana er ISO 53800 mikilvægur leiðarvísir fyrir skipulagsheildir sem vilja gera betur og styðja við markmið Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun (SDG 5).

Ávinningur af innleiðingu ISO 53800

Skipulagsheildir sem taka jafnréttismál föstum tökum geta vænst fjölþættra jákvæðra áhrifa, þar á meðal:

1. Bættar starfsaðstæður: Aukinn starfsánægja og minni starfsmannaveltu.
2. Sterkari ákvarðanataka: Jafnara hlutfall kynja í stjórnunarstöðum eykur fjölbreytileika í ákvarðanatöku.
3. Efnahagslegur ávinningur: Fyrirtæki sem leggja áherslu á jafnrétti sýna fram á aukinn hagnað og aukna nýsköpun.

Hvernig er staðallinn innleiddur?

ISO 53800 byggir á PDCA-líkaninu (Skipuleggja-Gera-Gáta-Aðhafast), sem tryggir stöðugar umbætur. Staðallinn mælir með eftirfarandi skrefum:

1. Greina stöðuna með tilliti til kynjajafnréttis.
2. Setja stefnu og aðgerðaáætlun.
3. Framkvæma, fylgjast með og bæta.

Ný framtíðarsýn fyrir jafnrétti

Innleiðing kynjajafnréttis er ekki aðeins siðferðileg krafa heldur einnig stefnumótandi ákvörðun sem getur leitt til aukinnar velgengni og sjálfbærni. Með ISO 53800 í verkfærakistu sinni geta skipulagsheildir tekið afgerandi skref í átt að réttlátara samfélagi, þar sem allir njóta sömu tækifæra.

Nánari upplýsingar um staðalinn má finna í þessum leiðbeiningum HÉR.