Á undanförnum árum hafa stjórnvöld á Íslandi aukið áherslu á loftslagsmál í ljósi vaxandi loftslagsbreytinga og alþjóðlegra skuldbindinga, svo sem Parísarsamkomulagsins. Með nýjum loftslagsaðgerðum, sem settar hafa verið á dagskrá, miða stjórnvöld að því að draga verulega úr losun gróðurhúsalofttegunda og styrkja viðnám samfélagsins gegn loftslagsáhrifum. Þessar aðgerðir fela meðal annars í sér aukna fjárfestingu í endurnýjanlegri orku, samdrátt í kolefnislosun í samgöngum og iðnaði, og aukinn stuðning við kolefnisbindingu í landbúnaði og skógrækt.
Til að þessar aðgerðir skili árangri þurfa ný lög um loftslagsmál að endurspegla markvissa stefnu og hafa skýra ramma sem tryggir að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð á sínum þáttum í þessu verkefni. Slíkar reglugerðir þurfa að innihalda mælanleg markmið fyrir kolefnislosun, skýr viðmið um aðgerðir og ábyrgð, og reglubundið mat á framvindu þeirra. Að auki er mikilvægt að lögin stuðli að nýsköpun og fjárfestingu í grænni tækni, en einnig þarf að setja sérstakar reglur fyrir álagning grænna skatta og hvata sem hvetja einstaklinga og fyrirtæki til að taka upp loftslagsvænar lausnir.
Þrátt fyrir velviljaða stefnu hafa loftslagsaðgerðir stjórnvalda sætt gagnrýni. Helsta gagnrýnin beinist að því að aðgerðirnar séu of hægfara til að ná fram þeim mikla samdrætti sem nauðsynlegur er samkvæmt vísindalegum gögnum. Sérstaklega er bent á að stjórnvöld hafi hingað til verið of mild í því að takmarka losun frá stóriðju og álverum, þar sem kolefnislosun frá þessum geira hefur haldið áfram að aukast.
Einnig hafa aðgerðir í samgöngum verið gagnrýndar fyrir að vera ófullnægjandi, þar sem ekki hefur verið nægilega hvatt til að skipta yfir í rafknúin eða loftslagsvænni farartæki. Meðal annars er áhyggjuefni hversu lítill árangur hefur náðst í að draga úr notkun jarðefnaeldsneytis á landsbyggðinni, þar sem hreinorkulausnir eru ekki eins aðgengilegar og á höfuðborgarsvæðinu.
Til þess að bæta árangur og draga úr losun á skilvirkan hátt má líta til lausna sem finnast í mörgum alþjóðlegum stöðlum. Til dæmis geta staðlar á borð við ÍST EN ISO 14001 - umhverfisstjórnunarkerfi, veitt fyrirtækjum ramma til að minnka umhverfisáhrif sín kerfisbundið. Einnig má nefna ISO 50001 sem snýr að orkunýtingu og getur hjálpað iðnaði að bæta orkunýtingu sína með mælanlegum hætti.
Það er einnig mikilvægt að innleiða aðferðir sem byggja á staðlinum ISO 14064, sem miðar að því að mæla og stjórna kolefnislosun. Þetta getur tryggt betra eftirlit með losun og leitt til raunverulegra umbóta í samdrætti gróðurhúsalofttegunda.
Árangur í loftslagsmálum næst hins vegar ekki án víðtæks samráðs milli stjórnvalda, atvinnulífs og almennings. Með auknu samráði milli þessara aðila má tryggja að aðgerðir séu framkvæmanlegar, félagslega samþykktar og leiði til breiðrar samstöðu. Samráð þarf að vera stöðugt og raunverulegt, þar sem öll sjónarmið eru tekin með í reikninginn, frá þeim sem vinna í atvinnugreinum sem hafa mikið kolefnisspor, til þeirra sem standa á bak við nýjar grænar lausnir.
Framundan eru mörg tækifæri fyrir Ísland að vera í fararbroddi í loftslagsmálum, en til þess að sú framtíðarsýn nái fram að ganga þarf að samþætta markvissa lagasetningu, kröftugar aðgerðir og staðlar sem byggja á alþjóðlegum viðmiðum. Mikilvægast af öllu er þó að tryggja að samráð milli aðila sé í forgrunni og að stjórnvöld veiti skýra stefnu, hvata og umgjörð til að ná þeim markmiðum sem þjóðin stefnir að. Án raunverulegrar þátttöku allra munu loftslagsmarkmið Íslands standa höllum fæti.
.jpg){kind=link}